Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, İstanbul ve Çanakkale boğazlarından transit geçen gemilerden alınan geçiş ücretlerinde kullanılan "altın frank" değerinin 1 Temmuz 2025 itibarıyla %15 oranında artırılarak 5,83 dolara yükseltileceğini duyurdu. Bu karar, boğazlardaki deniz trafiği ve kamu hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Türk Boğazları'nda Yeni Dönem: Ücretler Neden Artıyor?

Bakan Uraloğlu, yapılan bu düzenlemenin 2022 yılında Cumhurbaşkanı Kararı ile başlatılan ve Türk Boğazları'nda uygulanan geçiş ücretlerinde uzun yıllar sonra yapılan kapsamlı güncellemelerin bir parçası olduğunu vurguladı. 1983 yılından bu yana 0,8 dolar olarak uygulanan "altın frank" değerinin son üç yılda kademeli olarak artırıldığını hatırlatan Uraloğlu, bu artışın nedenlerini şöyle açıkladı:

• Kamu Hizmetlerinin Sürdürülebilirliği: Tahlisiye, fener ve sağlık hizmetleri gibi kalemlerden elde edilen gelirlerin döviz cinsinden artırılması, bu hizmetlerin kalitesinin korunması ve geliştirilmesi için hayati önem taşıyor.
• Deniz Emniyetinin Sağlanması: Artan deniz trafiği ve risklere karşı alınan önlemlerin finansmanı için ek kaynak yaratılması gerekiyor.
• Maliyetlerin Adil Yansıtılması: Güncellenen "altın frank" değeri, altın piyasası verilerine göre belirleniyor ve maliyetlerin adil bir şekilde yansıtılmasını sağlıyor.

Zamla Birlikte Neler Değişecek?

Yapılan düzenlemelerle birlikte tahlisiye, fener ve sağlık hizmetleri gibi kalemlerden elde edilen gelirlerin döviz cinsinden 2022 öncesine göre 7,2 kat arttığını ifade eden Uraloğlu, "Bu artış, kamu hizmetlerinin sürdürülebilirliği ve deniz emniyetinin sağlanması açısından son derece önemlidir" dedi. 2023 yılında İstanbul ve Çanakkale boğazlarından toplam 51 bin 58 uğraksız geminin geçtiğini belirten Uraloğlu, bu geçişlerden toplamda 227,4 milyon dolar gelir elde edildiğini söyledi. Bu miktarın, Türk Boğazları'nda yürütülen deniz ve çevre güvenliği hizmetlerinin finansmanında kritik rol oynadığını ifade etti.

Bu zam kararı ile birlikte boğazlardan geçiş yapan gemi sahipleri ve işletmecileri, artan maliyetlerle karşı karşıya kalacaklar. Ancak, Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri, bu artışın deniz emniyetinin sağlanması ve kamu hizmetlerinin sürdürülebilirliği için gerekli olduğunu savunuyorlar.

Uraloğlu, güncellenen “altın frank” değerinin altın piyasası verilerine göre belirlendiğini ve maliyetlerin adil yansıtılması açısından önemli olduğunu vurguladı. Ayrıca, boğazlarda artan trafik riskine karşı alınan önlemler kapsamında gemi trafik izleme sistemleri ve diğer altyapı yatırımlarının da hızla geliştirilmeye devam ettiğini sözlerine ekledi.

Boğazlardaki Deniz Trafiği ve Alınan Önlemler

Türk Boğazları, dünya deniz ticaretinin önemli geçiş noktalarından biri olma özelliğini taşıyor. Bu durum, boğazlardaki deniz trafiğinin yoğunluğunun artmasına ve beraberinde çeşitli risklerin ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu riskleri en aza indirmek ve deniz güvenliğini sağlamak amacıyla, Ulaştırma Bakanlığı tarafından çeşitli önlemler alınıyor. Bu önlemler arasında:

• Gemi trafik izleme sistemlerinin geliştirilmesi
• Kılavuzluk hizmetlerinin iyileştirilmesi
• Deniz kirliliğinin önlenmesi
• Acil durum müdahale ekiplerinin güçlendirilmesi

gibi çalışmalar yer alıyor. Bu çalışmaların finansmanı ise, boğaz geçiş ücretlerinden elde edilen gelirlerle sağlanıyor.

Sonuç olarak, boğaz geçiş ücretlerine yapılan bu zam, deniz emniyetinin artırılması ve kamu hizmetlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla atılan önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu durumun gemi sahipleri ve işletmecileri üzerindeki mali yükünü de göz ardı etmemek gerekiyor. İlerleyen dönemlerde, bu zammın deniz ticareti üzerindeki etkileri ve alınacak diğer önlemler yakından takip edilecek.